Flexibel werken of flexibele werktijden is een alternatief voor de traditionele negen tot vijf werkdagen en de veertigurige werkweek. Flexibel werken geeft werknemers de vrijheid om zelf te bepalen wanneer ze beginnen en stoppen met werken. We gebruiken de term ook voor werknemers die thuis werken.
Sinds het vinden van talent steeds lastiger is geworden, in een arbeidsmarkt die onder druk staat, en goed werkgeverschap een steeds belangrijker topic in de wereld van recruitment is krijgt de ervaring van werknemers steeds grotere prioriteit. Als een werknemer gelukkig is zal deze waardevoller zijn voor het bedrijf en daarnaast minder snel op zoek gaan naar een nieuwe baan. Onderzoek toont aan dat een 'vrije' werknemer, iemand die de optie heeft om flexibel te werken, gelukkiger is en minder stress ervaart.
Een groot aantal bedrijven stapt daarom af van het traditionele 9- tot 5-werkschema en bieden hun werknemers flexibele werktijden aan die beter aansluiten bij hun verschillende levensstijlen. Medewerkers mogen in een afgesproken tijdsframe zelf bepalen wanneer ze werken, en zo hun uren maken. De gedeelde conclusie van deze bedrijven is dat het eigenlijk goed werkt en er minimaal verlies is in efficiëntie.
En werknemers die thuiswerken kunnen door het gebruik van Slack of Microsoft Team en projectmanagement tools meetings op afstand bijwonen en kunnen meer gefocust aan iets doorwerken. Een bijkomend voordeel van thuiswerken is dat bedrijven minder flex werkplekken nodig hebben en dus lagere overhead kosten maken.
Wat is flexibel werken?
Flexibel werken maakt het mogelijk dat een werknemer werkt op andere uren dan de normale start- en stoptijd van het bedrijf. Deze uren zijn over het algemeen 8 uur - 17 uur of 9 uur - 18 uur en ze zijn in totaal vaak 40 uur per week. Een extra uur voor de lunch is vaak toegestaan, ongeacht of de werknemer er de tijd voor neemt of niet.
In het verleden betekende flexibiliteit dat een werknemer om 7 uur 's morgens kon beginnen en om 16:00 uur 's middags klaar was. De werknemer begon daarmee een uur eerder in de ochtend en kon zo een uur eerder naar huis in de middag. Maar tegenwoordig vragen werknemers meer van hun werkgevers, met de Millennial-werknemers wenst veel vrijheid als het om flexibel werken gaat.
Ze eisen de mogelijkheid tot werken op flexibele werktijden en soms ook vanuit huis. De behoefte flexibel werken hangt af van de flexibiliteit die nodig is in hun leven op een bepaald moment.
Bijvoorbeeld: een werknemer start elke dag met werken nadat de kinderen naar school zijn gebracht. Ook stopt de werknemer wat eerder, de gemiste uren worden, als de kinderen naar bed zijn, in de avond in gehaald. Ook wilt de werknemer graag op vrijdag vanuit huiswerken. Dat scheelt een dag kinderopvang en het geeft meer vreugde in het gezin.
De mogelijkheid tot flexibel werken hangt sterk af van de branche en het type beroep van de werknemer. In sommige beroepen, de zogenoemde niet-vrijblijvende posities, is het simpelweg niet mogelijk. Bijvoorbeeld in de industrie, de productie, de opslag of bij klanten zoals in de detailhandel, de medische zorg, de kruidenierswinkel en de servicestations.
Een verpleegkundige die in de middagploeg werkt, zal moeite hebben met het uitoefenen van flexibiliteit, bijvoorbeeld als hij of zij geen andere medewerker kan vinden om zijn dienst te dekken.
Een flexibel werkschema is ook afhankelijk van de beschikbaarheid van medewerkers om alle aspecten van het werk en alle uren van de dag waarin een bedrijf producten maakt of klanten bedient te dekken.
Flexibele werktijden
Voordat we ons kunnen verdiepen in de voordelen van flexibele werktijden is het belangrijk om te weten wat het precies betekent.
Flexibele roosters op het werk zijn er in vele soorten en maten. Als leider is het nuttig om vertrouwd te raken met vier van de meest voorkomende varianten:
Gecomprimeerde werkweek
In een gecomprimeerde werkweek werken werknemers doorgaans vier 10-uurs dagen in plaats van de traditionele vijf 8-uurs dagen. Dit is misschien wel de meest populaire variant van een flexibel werkrooster, en veel werknemers vinden het een groot succes.
Flexibele tijd
Bij flex tijd is de verwachting dat werknemers een afgesproken aantal uren zullen werken en een duidelijk omschreven aantal doelstellingen zullen bereiken, maar ze hebben zelf de autonomie om te bepalen wanneer (en in sommige gevallen, waar) ze die uren willen werken. Dat kan betekenen dat ze vroeg beginnen en vroeg eindigen, een langere dag werken met een verlengde lunchpauze, of andere aanpassingen die tegemoetkomen aan de levensstijl van de werknemers.
Ploegendienst
Ploegendienst is een andere manier om tot flexibele werkroosters te komen. Het werken met ploegendiensten is vooral effectief gebleken in een paar specifieke contexten; namelijk in de productie-industrie en voor bedrijven die 24 uur per dag klantenservice ondersteunen. Zoals de naam al aangeeft, omvat ploegendienst het toewijzen van medewerkers in verschillende ploegen (vaak met inbegrip van een nachtdienst) om bijna continu te werken gedurende de hele dag. De sleutel tot succes met dit soort flexibele schema's is om consistentie te behouden voor wanneer de werknemers een verzoek hebben om wat diensten te ruilen of te verschuiven - op die manier kunnen ze hun persoonlijke schema's en natuurlijke biologische cycli laten aansluiten bij hun werk.
Deeltijdwerk of Part-time werken
Deeltijdwerk is een andere populaire manier van flexibel werken. Afhankelijk van de aard van de functie van een werknemer en de vereiste eisen van zijn of haar functie kan het zinvol zijn om minder dan de standaard 40 uur per week te werken. Doorgaans gaat deeltijdwerk gepaard met een lager loon en minder secundaire arbeidsvoorwaarden om de relatieve arbeidstijdverkorting te compenseren.
Niet al deze flexibele werktijden werken in alle contexten. Als een senior medewerker besluit over te willen stappen naar flexibele werktijden dan kan dit tot een aantal problemen leiden binnen de organisatie. Bijvoorbeeld in het aansturen van andere werknemers of het beheren en controleren van belangrijke processen binnen de organisatie. Belangrijk is om te kijken hoe het wel kan en wat de opties zijn.
Vaak geeft een flexibel werkschema een dusdanige boost in de privé-werkbalans dat dit sterk opweegt tegen de nadelen.
De voordelen van flexibel werken
Flexibele werktijden zijn meestal een win-win situatie waar alle partijen baat bij hebben. Hieronder staan enkele van de belangrijkste voordelen voor bedrijven die ervoor kiezen om hun werknemers een flexibel rooster aan te bieden:
Lager personeelsverloop
Door personeel meer vrijheid te bieden zullen deze langer bij het bedrijf blijven werken. De kans dat ze dezelfde voordelen bij een ander bedrijf vinden is gering. Dat weten ze zelf ook. Het flexibel laten werken van werknemers draagt dus actief bij aan een lager personeelsverloop en daarmee lagere kosten van personeelsverloop.
Productiviteit
78% van de werknemers zegt dat het hebben van flexibele werktijden hen productiever heeft gemaakt in vergelijking met het werken binnen de traditionele werkweek. Dit is zinvol, omdat werknemers met een flexibel rooster hun werktijden kunnen afstemmen op hun persoonlijke omstandigheden.
Talentacquisitie
77% van de werknemers beschouwt flexibele werktijden als een belangrijke factor bij het zoeken naar een baan. Bedrijven die dit voordeel bieden, zijn beter in staat om toptalent aan te trekken en talent te behouden.
De lijst met voordelen is veel langer. Zo is er door flexibel te werken winst te halen op dementale en fysieke welzijn van de werknemer, het stressniveau en nog veel meer.
De drie hierboven beschreven voordelen zijn belangrijk omdat ze rechtstreeks verband houden met het bedrijfsresultaat. Vanuit een zakelijk perspectief is het dus aan te raden om werknemers een flexibel schema aan te bieden.
